1) …………………………..vücut ısısının yükselmesi, dalağın şişmesi, kanın katran gibi koyu renk alması ve pıhtılaşmaması, deri altı ve subseröz boşluklarda sero-hemorajik infiltrasyonların oluşumu ile karakterize, Bacillus anthracis’in neden olduğu septisemik, bulaşıcı, zoonoz bir infeksiyondur.
Antraks (Şarbon)
2) 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu kapsamında hazırlanmış yönetmeliklere göre ………………….. bir hastalık olan antraks en önemli zoonozlardan biridir.
ihbarı mecburi
3) Antraks, veteriner hekimlik mikrobiyolojisinde bakteriyoskopinin önemli olduğu hastalıktan biridir, laboratuvara gönderilen örnekler hem …………. ve hem de ………………….boyama yöntemleri ile boyanırlar.
Gram, kapsül
4)……………………………………………………., en çok koyun ve keçilerde kazeöz lenfadenit (CLA), atlarda ülseratif lenfanjit ve ventral abseler, ve sığırlarda abseler ve mastitin nedeni olarak bilinen fakültatif bir hücre içi bakteridir.
Corynebacterium pseudoturberculosis
5) Erysipelothrix rhusiopathiae domuz, hindi, koyun ve sığırları içine alan birçok türün tonsil ve bağırsaklarında yaygın olarak bulunur. Bulaşma ……………………………………..direkt temas sonucu gerçekleşir.
infekte hayvanlar ve fomitlerle
6) ………………………ruminantlarda özellikle ensefalit, yavru atımı, septisemi ve mastite neden olabilir. Evcil ruminantlarda en yaygın formu “dönme hastalığı (circling disease)” ya da “silaj hastalığı” olarak ta adlandırılan meningoensefalit formudur.
L. monocytogenes
7) Rhodococcus equi’ nin şüpheli hayvanlardan, bakteriyolojik tanı amacıyla, canlı taylardan ………………………., ,……………, ölen hayvanlardan özellikle ………………………………laboratuvara gönderilmelidir. Serolojik tanı amacıyla ………………………………. gönderilmelidir.
trakeal aspirat sıvısı, dışkı / akciğerler ve/veya bağırsaklar olmak üzere iç organlar / kan serumu
8) Mastite neden olan bakteriler bulaşıcı patojenler ve çevresel patojenler olarak iki grupta toplanırlar. …………………………..bulaşıcı patojenler arasında yer alırken diğer stafilokoklar çevresel patojenler olarak sınıflandırılır.
S. aureus
9) …………………………….atların üst solunum yollarında yangı ve özellikle retrofarinjiyal ve submandibular lenf yumrularında abse oluşumu ile karakterize bulaşıcı bir infeksiyonudur.
Gurm (strangles-su sakağısı)
10) Özellikle son yıllarda antibiyotik direnci kazanmış, ……………………….insanlarda hastane infeksiyonlarının arasında ön sıralarda bulunurlar. Enterokokarda görülen vankomisin direncinin önemi her geçen gün artmaktadır.
E.faecalis, E.faecium
Cevaplar
1) Antraks (Şarbon)
2) ihbarı mecburi
3) Gram, kapsül
4) Corynebacterium pseudoturberculosis
5) infekte hayvanlar ve fomitlerle
6) L. monocytogenes
7) trakeal aspirat sıvısı, dışkı / akciğerler ve/veya bağırsaklar olmak üzere iç organlar / kan serumu
8) S. aureus
9) Gurm (strangles-su sakağısı)
10) E.faecalis, E.faecium
Bölüm Soruları
1) Gastrointestinal alanda hastalık yapıcı E. coli suşları virülens özelliklerine göre sınıflandırılmıştır. En az altı farklı grup veya patotip bulunmuştur, bunlar ……………………………………………………………………………………………………………………………………………..gibi türleri de içerir.
2) Pasteurellaceae ailesinde 6 cins bulunmaktadır: 1- Pasteurella 2- Mannheimia 3- Haemophilus 4- Actinobacillus 5- Lonepinella 6- Phocoenobacter. Bu cinsler içinde en çok hastalık yapan bakteriler…………………………………………………………………………………………………………..’dır.
3) Klebsiella türleri su yüzeyi, lağım, toprak ve bitki üzerinde yaygın olarak bulunurlar. Bu türler memeli hayvanların bağırsak sistemi komensallarıdır. ……………………………………………….sığırlarda mastit; atlarda metrit ve eklem hastalığı; taylarda, buzağılarda ve çocuklarda neonatal septisemiye neden olur.
4) ………………………………………….insan ve hayvanlarda akut gastroenteritlere neden olan ve hayvansal gıdalarla insanlara bulaşabilen zoonoz bir etkendir. Kemiriciler, tavşan, geyik, sığır, koyun, keçi, at, kedi ve köpek etkenin doğal rezervuarlarıdır.
5) ……………………..insanlarda görülen kedi-tırmığı hastalığının etkenidir. Kediler asemptomatik, kronik olarak bakteriyemik rezervuarlardır. Tüm dünya genelinde kedilerde oldukça yaygın olarak görülür. Etkenin kedilerdeki doğal taşıyıcısı pirelerdir.
6) Tularemi (Tavşan Ateşi, Yabani Tavşan Ateşi, Geyik Sineği Ateşi, Kuzey Faresi Ateşi Ya Da Ohara Hastalığı gibi isimlendirilebilir) …………………………..’ in neden olduğu, önemli bir zoonoz hastalıktır.
7) ………………………koyunlarda epidemik, sığırlarda sporadik aborta neden olmaktadır. İnfekte hayvan dışkıları, aborte fetus ve genital akıntılar yoluyla çevreye saçılır. Bulaşma sadece sindirim yoluyla olur.
8) Leptospira cinsi sarmal yapılı bakterileri içermekte olup klasik sınıflandırmada ………………………….. ve ……………………………………..olmak üzere iki türe sahiptir.
9) Treponema türleri hareketli, düzenli-düzensiz spiral şeklinde sarmal çomaklardır. Türlerin çoğu hayvanların ağız boşluğu, genital sistemi ya da rumenindeki normal florasında bulunur. Evcil hayvanlarda ………………………………………………………………………….patojendir.
10) Hayvanlarda patojen Borrelia türleri;………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….’ dır.
Cevaplar
1) enterotoksijenik (ETEC), enteropatojenik (EPEC), enterohemorrhajik (EHEC), nekrotoksijenik (NTEC), enteroinvasif (EIEC) ve enteroaggregatif (EAggEC)
2) Pasteurella multocida, Pasteurella trehalosi ve Mannheimia haemolytica
3) Klebsiella pneumoniae ssp.pneumoniae
4) Y.enterocolitica
5) Bartonella henselae
6) Francisella tularensis
7) Campylobacter fetus subsp. fetus
8) Leptospira interrogans (patojen) ve Leptospira biflexa (saprofit)
9) T. paraluis-cuniculi (tavşanlarda sifilis) ve T. brennaborense (sığırlarda parmak arası dermatit, papillomatöz dijital dermatit-hairy foot warts)
10) Borrelia anserina (kanatlı spiroketozu), Borrelia burgdorferi (Lyme hastalığı), Borrelia theileri (sığırların kene spiroketozu), ve Borrelia coriaceae (epizootik sığır abortusu)
Bölüm Soruları
1) Mikobakteri türlerini mikroskopta incelemek için hangi boyama yöntemi kullanılır?
2) Mikobakteri şüpheli örneklerde ekim öncesinde gerçekleştirilen dekontaminasyon nasıl yapılır?
3) Anaerob bakteriler için laboratuvara kabul edilmeyen örnekler hangileridir?
4) Anaerob bakteriler için laboratuvara kabul edilen örnekler hangileridir?
5) Zorunlu anaerobların kültüre edilmesi için oksijensiz ortamların yaratılmasında kullanılan başlıca yöntemler nelerdir?
6) Clostridium türleri çevrede ve canlılarda nerelerde bulunur?
7) Clostridium türlerinin laboratuvar tanısında kullanılan laboratuvar yöntemleri hangileridir?
8) Nörotoksik Clostridium türleri hangileridir?
9) Histotoksik Clostridium türleri hangileridir?
10) Enterotoksik Clostridium türleri hangileridir?
Cevaplar
1)Ziehl-neelsen boyama kullanılmalıdır.
2) Dekontaminasyon amacıyla laboratuvara ulaşan örnekler öncelikle %4 sodyum hidroksit ya da %5 okzalik asit eklenerek 30 dakika bekletilir.
3) Gastrointestinal kanal, boğaz, damak, akan idrar, tracheal yıkamalar, ürogenital ve nazofarinks yüzey sürüntüleri laboratuvar tanı için kabul edilmeyen örneklerdir.
4) Abse içeriği (irin), Operatif ya da travmatik yara sıvıları, Direk plöral aspiratlar, Peritoneal aspiratlar, Eklem sıvısı, Sistosentez ile alındığı durumlarda idrar, Doku ve organlar (biyopsi, nekropsi).
5) Katalist ve anaerobik indikatör içeren içerisine oksijensiz gaz karışımı basılan anaerobik jarlar, Katalist ve anaerobik indikatörle kullanılabilen ticari olarak jar içindeki havayı emen kimyasal zarflar ile kullanılan ticari anaerobik jarlar ve poşetler, İçerisinde oksijensiz gaz bulunan Anaerobik odalar yada anaerobik kabinler
6) Clostridium türleri bütün dünyada yaygındır; cins içinde bulunan bakteriler genellikle zararsız saprofitler olarak toprak, su, kanalizasyon ve çürüme ürünlerinde bulunur. Ayrıca insan ve hayvan barsak florasının parçasıdır.
7) Clostridium türlerinin ayrımında koloni morfolojisi, biyokimyasal testler (konvansiyonel ve minyatürize ticari kitler), toksin nötralizasyon testleri ve gaz/likit kromotografi yöntemleri ve PCR kullanılır.
8) Nörotoksik: C.tetani ve C.bolilinum; kuvvetli nörotoksinler üreterek, sinir ve doku hasarına neden olurlar.
9) Histotoksik: C. chauvoei, C. septicum, C. novyi tip A ve B, C. haemolyticum, C. sordellii ve C. perfringens tip A. İlk gruba göre daha zayıf toksinler üretirler ancak vücutta yayılmacı bir infeksiyon oluşur.
10) Enteropatojenik: C. perfringens tip A-E, C. difficile, C. colinum ve C. spiroforme. Barsaklarda oluşturdukları endotoksinler emilerek generalize toksemi tablosu oluşturur.
Bölüm Soruları
1) Mikoplazmaların diğer bakterilerden ayrımındaki en önemli özellikleri ………………………..olmamasıdır. Hücre duvarının görevini steroller, fosfolipit ve proteinlerden oluşan, “unit membran” olarak adlandırılan üç tabakalı bir yapı üstlenir.
2) ……………………………………………………………..neden olduğu sığırların bulaşıcı plöropnömonisi, evcil ve yabani birçok ruminant türünde de görülebilen, akut ya da kronik seyirli, yaygın pnömoni ile karakterize bulaşıcı bir infeksiyondur.
3) Köpek Monositik Ehrlihyozunun etkeni nedir?
4) Hangi ırk köpekler Köpek hemorojik ateşinde ağır hastalık tablosu açısından, yüksek riske sahiptir?
5) Q humması’nın kenelere bağlı olmayan siklusu özellikle hangi tür evcil hayvan popülasyonları içinde gelişir?
6) Q hummasında bulaşma duyarlı hayvanlara hangi yollar ile gerçekleşir?
7) Chlamydophila pisittaci’nin insanlarda neden olduğu infeksiyonlara ne ad verilir?
8) Genç sığır ve mandaları etkileyen “Buss hastalığı” olarak da bilinen Sporadik Sığır Ensefalomiyeliti’nin etkeni nedir?
9) Mikoplazmaların koloni morfolojisi, bakterinin L-formları ile karışabilir ve ayrımını için iki yöntem kullanılır. Bu yöntemlerden biri içerisinde ………………………… olmayan besiyerlerine pasaj yapılması ve koloni morfolojisinde değişiklik olup olmadığının kontrol edilmesidir.
10) İntraselüler bakteriler hangileridir?
Cevaplar
1) hücre duvarlarının
2) Mycoplasma mycoides subsp. mycoides SC (MmmSC; SC=Small Colony)’ nin
3) Ehrlichia canis
4) Alman kurt köpekleri
5) Sığırlar
6) Bulaşma ise solunum, sindirim, vertikal ve veneral yollar ile gerçekleşir.
7) Psittakoz
8) Chlamydophila pecorum
9) penisilin
10) Chlamydophila, Coxiella, Ehrlichia türleri
Bölüm Soruları
1) Mayalar ve normalde saprofitik filamentöz mantarlar dermatofitoza benzeyen deri infeksiyonlarına neden olurlar ve bu gibi mikozlar ………………………….olarak adlandırılırlar.
2) Tüm evcil hayvanlarda ve insanlarda görülen derinin yüzeysel tabakasının mantar infeksiyonu ……………………. ya da ……………………… saç tırnak ve deri yüzeyi gibi keratinize kısımlarda dermatofitlerin oluşturduğu infeksiyonlardır.
3) En yaygın dermatofitoz olguları; ……………………….., ……………. ve ……………… cinsinde yer alan keratinofilik mantarlar tarafından oluşturulur.
4) …………………………..evcil hayvanların en yaygın dermatofitidir.
5) Kanatlıların ringworm infeksiyonu “…………..” olarak isimlendirilir ve ………………..tarafından oluşturulur.
6) Hayvanlarda sıklıkla sistemik infeksiyona neden olan başlıca mantar türleri; ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
7) Histoplazmoz, dimorfik mantar olan ……………………………….'un neden olduğu, insanların ve diğer hayvanların kronik, konvansiyonel olmayan, yayılmış, granülomatöz bir infeksiyonudur.
8) Coccidioides immitis’ in …………………….siklusu toprakta, ………………………..siklusu insan veya hayvanlarda geçirir.
9) ……………………………………etkenleri doğada saprofit / aynı zamanda normal flora üyesi ve çoğu düşük virulansa sahiptirler. Hayvanlar stres ve diğer hazırlayıcı faktörlere maruz kaldığında patojen olarak rol oynarlar.
10) Hayvanlarda ve insanda Candida infeksiyonların çoğunluğunun ……………………….tarafından kalanıysa C. parapsilosis, C. tropicalis ve bazı ender rastlanan türler tarafından oluşturulur.
Cevaplar
1) dermatomikozlar
2) Dermatofitoz ya da ‘’Ringworm’’
3) Microsporum, Trichophyton ve Epidermophyton
4) Microsporum canis
5) favus / M. gallinae
6) Aspergillus fumigatus, Histoplasma capsulatum, Blastomyces dermatitis, Paracoccidioides brasiliensis, Coccidioides immitis
7) Histoplasma capsulatum
8) saprofitik / parazitik
9) Fırsatçı mantar
10) C. albicans
Bölüm Soruları
1. Sığır Koronavirus İnfeksiyonunun etken özelliği ve bulaşma yolları nelerdir?
Hastalık etkeni Sığır Coronavirusu, coronaviridae familyasında bulunan, çapı yaklaşık 100nm. ve tek sarmallı RNA’lı viruslardır. pH 3 de stabil olan bir virustur. Virus tavuk, hamster, fare ve rat alyuvarlarını aglutine eder. Hemadsorpsiyon oluşturur. Enfekte hayvanlar dışkılarıyla virusu saçarlar, kontamine su ve yem ile diğer hayvanlar virusu alırlar.
2. Sığır Rotavirus İnfeksiyonunun korunma yöntemleri nelerdir?
Hastalığın kontrolü için aşı uygulamaları yapılmaktadır. Ticari olarak coronavirus, rotavirus ve E.coli kombinasyonu inaktif aşıları kullanılmaktadır. Gebe ineklere doğumdan 1 ay kadar önce uygulanır ve yavrular kolostrum ile anneden antikorları alırlar. Böylelikle ilk birkaç ay hastalığa karşı korunmuş olurlar.
3. Sığır Torovirus (Breda Virus) İnfeksiyonunun etken özelliği nelerdir?
Toroviruslar helikal simetrili, uzun tubuler bir nükleokapsit içeren, peplomer taşıyan, lipoprotein yapısında, zarflı ve tek iplikçikli RNA viruslarıdır. Elektron mikroskop incelemelerinde küresel, oval, çubuksu fakat genellikle böbrek şeklinde görünürler, hücre kültürlerine adapte edilememişler, üretilemezler.
4. Sığırların Şap Hastalığı virusunun serotipleri nelerdir? Ülkemizde hangi serotiplere karşı aşılamalar yapılmaktadır?
Şap Hastalığı virusunun serotipleri O, A, C, Asia 1, SAT1, SAT2, SAT3. Ülkemizde O, A ve Asia 1 serotiplerine karşı hazırlanmış aşılar kullanılmaktadır.
6.5. Sığırların Üç Gün Hastalığı virusunun tanısı ve korunma yöntemleri nelerdir?
Hastalığın kesin tanısı için ateşin sürdüğü dönemde alınan heparinli veya EDTA’lı kandan virus izolasyonu, RT-PCR, hastalığın başlangıcından 2-3 hafta sonra alınan serumdan yapılacak nötralizasyon ve kompleman fikzasyon testleri kullanılabilir. Hastalığın kontrolü için insektlerle mücadele, hastalığın sık görüldüğü ülkelerde etkili olmaktadır. Avustralya, Taiwan ve Japonya’da geliştirilen attenüe canlı aşılar kullanılmaktadır.
6. Kırım Kongo Kanamalı Ateşi Hastalığı virusunun tanısı ve korunma yöntemleri nelerdir?
Hastalığın tanısında hayvanlardaki viremi döneminde RT-PCR yöntemi ve virus izolasyonu ile tanı mümkündür. İkinci haftadan sonra ELISA gibi serolojik yöntemlerle antikor tanısı yapılabilir. Hastalığın önlenmesinde kullanılan herhangi bir aşı olmadığından, koruyucu önlemler, kene kontrolü, kişisel koruyucu önlemlerle kene temasının engellenmesi ve enfekte hayvanlarından insanlara bulaşmanın önlenmesi üzerinde durulmalıdır.
7. Sığır löykozu hastalığı virusunun bulaşma yolları?
Bulaşma horizantal olarak, yakın temas ile olur . Enfekte sığırlardan virüs saçılması pek olmaz. Burun akıntısı ve tükürükte virüs saptanamamıştır. Süt, kolostrum ve idrarda virüs, kolostrum içindeki lenfositler ile bulaşır. Virüsün derideki yaralardan (deri bütünlüğünün bozulduğu, çizik, çatlaklardan) vücuda girdiği saptanmıştır. Kan emici insektler de virusu duyarlı hayvanlara bulaştırırlar. İatrojen bulaşmada önemlidir. Vertikal bulaşma olabilir, ancak çok enderdir.
8. Sığır papillomasis hastalığı bulaşma yolları nelerdir?
Virüs hayvanlar arasında ortak kullanılan alet ve ekipman ile yayılmaktadır. Bunlar eyer ve koşum takımları, muşet, tarak, kaşağı, kulak numaratörü bulunmaktadır. Ahırda tutulan sığırlarda infeksiyon daha sık görülürken meradakilerde az görülmesi dikkat çekicidir. Sığırlarda doğal infeksiyonlar daha önce sığır barınağı olarak kullanılan ahırlara sığırların konulmasıyla ortaya çıkmaktadır.
9. Sığır mamillitis hastalığı bulaşma yolları nelerdir?
Bulaşmada mekanik sağım, mekanik vektörler rol oynar. Subklinik infekte hayvanlar devamlı virus saçarlar. Rutubetli ılıman bölgelerde nehir kıyılarında ve özellikle yaz aylarında insidensi yüksektir. Virus latent kalabildiği için stres faktörleri ve kortizon kullanımı ile virus saçılımı başlayabilir
10. Sığırların noduler ekzantemi korunma yöntemleri nelerdir?
Koyun/keçi çiçeği virusu aşısı mevcuttur ve bir çok ülkede koruma amacıyla kullanılmaktadır. Ayrıca ticari homolog aşısı bulunmaktadır. Ülkemizde korunma amacıyla bir kaç doz koyun çiçek aşısı uygulanmaktadır.
11. Sığırların solunum sisteminde infeksiyon yapan viral etkenler nelerdir?
• Bovine viral diyare virusu (BVDV)
• Infeksiyöz bovine rinotrakeitis virus (IBR)
• Bovine respiratory sinsityal virus (BRSV)
• Parainfluenza -3 virusu (PI3)
• Bovine rinovirus
• Bovine adenovirus
• Respiratorik coronavirus
• Bovine influenza D virusu
12. Hayvanlarda görülen prion hastalıkları nelerdir?
• Koyun keçi-Scrapie
• Sığır-bovine spongiform ensefalopati-BSE
• Kedi ve bazı kedigiller-feline spongiform ensephalopati
• Mink-mink ensefalopati
• Geyik-kroink zayıflama hastalığı (wasting disease)
Bölüm Soruları
1)Atlarda infeksiyon oluşturan herpesviruslar nelerdir. Oluşturdukları hastalık tabloları nelerdir. Korunmada ne yapılır.
2) Atların viral arteritis etkeni nedir ve bulaşma nasıldır
3) Atların viral arteritisinde koruma ve kontrolde ne yapılır
4) At infeksiyöz anemisinde etken nedir ve tanıda hangi testler kullanılır.
5) At vebası virusunun etkeni nedir ve bulaşma nasıldır.
6) At gribi (At influenzası) etkeni nelerdir. Tanıda hangi testler kullanılır.
7) Atların borna hastalığı etkeni ve bulaşma yolları nelerdir.
8)Atların west nile infeksiyonlarının etkeni ve bulaşma yolları nelerdir.
9) At ensefalomyelitis etkeni nedir ve bulaşması nasıldır.
10) Atların Rotavirus infeksiyonlarında etken özellikleri, bulaşma ve korunma nasıldır.
Cevaplar
1) Equine herpesvirus 1 , Abort, solunum sistemi inf ve sinirsel hastalık
Equine herpesvirus 2 , Solunum yolu infeksiyonu
Equine herpesvirus 3 , Genital bölge infeksiyonu
Equine herpesvirus 4 , Rhinopnömanitis, Abort
Equine herpesvirus 5, Solunum yolu infeksiyonu
Koruma amacıyla gebeliğin 5 ve 7. Ve 9. aylarında aşılama yapılır.
2) Arteriviridae familyasında RNA lı bir virüstür. Virus burun akıntısı, göz akıntısı, dışkı, idrar ve sperma ile çevreye saçılır ve atlar solunum ve çiftleşme ile virusu alırlar.
3) 6-8 aylıktan sonraki yaşta başlanan aşılamalar persiste enfeksiyonun önlenmesinde, gebelikte önce yapılan aşılamalar ise abortus olgularının görülmemesi yönünde etkili olmaktadır. İthal edilecek atlar hastalık yönünden test edilmeli ve 14 gün süre ile ayrı bir yerde tutulmalıdır. Eğer aygır seropozitif ise virus izolasyonu çalışmalarında negatif olmadığı sürece aşım amacıyla kullanılmamalıdır.
4) Retroviridae familyasında olup lentivirus genel özelliklerini taşır. Tanıda ticari AGP test kiti (Coggins testi) günümüzde başarı ile kullanılmaktadır. Birçok ülkede yarış atlarının her 6 ayda AGP testi ile yapılan taramaları zorunludur. Son yıllarda C-ELISA testi uygulamaya girmiştir. Ayrıca RT-PCR testi de kullanılmaktadır.
5) Etken African horse sickness virustur ve reoviridae genel özelliklerini taşır. Çift iplikçikli RNA’lı ve Orbivirus genusunda olup 9 serotipi vardır.
Hayvandan hayvana bulaşma yoktur. Arthropod vektörler ile yayılır ; Sinek ısırmaları: Culicoides imicola; (en önemlisi) ayrıca C. bolitinos; C. variipennis,
Diğer potansiyel vektörler: Sivri sinekler (aedes ve anopheles), keneler bulaşmada rol oynar.
6) Etken Influenza virus A’nın H7N7 ve H3N8 tipleridir. Virus hücre kültürlerinde ve ETY sında üretilebilir. Ayrıca HA ve HI testleri ELISA ile serolojik testler ve RT-PCR ile viral genom saptanır.
7) Bornaviridae ailesinde yer alan Bornavirus’dur. BDV, zarflı, negatif polariteye sahip, segmentsiz, tek sarmallı, RNA’lı bir virüstür.
BDV salya, nazal ve konjunktival sekresyonlarda bulunmaktadır ve bu sekresyonlarla direkt temas ya da bulaşık yem ve su ile infekte olmaktadır.
8) Etken flavivirustur. Hastalığın asıl kaynağı kuşlar olup sivrisinekler ana vektörlerdir. Özellikle Culex, Aedes, Ochlerotatus türü sivrisineklerle virus aktarılmaktadır
9) Togaviridae ailesi, Alphavirus cinsindeki Eastern, Western ve Venezuelan encephalomyelitis viruslarının neden olduğu enfeksiyondur. İnfeksiyonlara Amerika kıtasında rastlanılmaktadır. Sivrisineklerle bulaşan bu viruslar atlar ve insanlarda enfeksiyon oluşturmaktadır
10) Etken Reoviridae familyasında rotavirus grubuna ait RNA’lı bir virustur. Eter ve kloroforma duyarlı değildir ve dış ortamda uzun süre infektivitesini korur. Yayılma feko-oral yolla ve dışkı ile kontamine materyallerle olur. Korumada attenüe canlı aşılar ile oral aşılama yapılabilir.
Bölüm Soruları
1. Koyun vebası infeksiyonunun etken özelliği, bulaşma yolları hastalıktan korunma yöntemlerini yazınız
2. Border hastalığınınn bulaşma yolları, hastalığın tanı yöntemlerini yazınız
3. Koyun/ keçilerdeki pox virus infeksiyonlarının tanı ve korunma yöntemlerini yazınız
4. Koyun şıçrama hastalığın etken, bulaşma yolları, tanı yöntemleri ile hastalıktan korunma yöntemlerini yazınız
5. Kuzuların enzootic hepatiti hastalığının bulaşma yolları, ile hastalıktan korunma yöntemlerini yazınız
6. Mavi dil (Blue tongue) infeksiyonu bulaşma yolları ve korunma yöntemleri nelerdir.
7. Keçi artritis ve ensefalitis virusu infeksiyonları =caprine arthritis encephalitis virus (CAEV) etken özelliğI ve bulaşma yollarını yazınız.
8. Koyunlarda Maedi-Visna virusu infeksiyonu etken özelliği, bulaşma yolları, ve tanı yöntemlerini yazınız.
9. Türkiyede bildirimi zorunlu koyun/keçi viral infeksiyonlarının isimlerini yazınız.
10. Artropod vektörlerle bulaşan koyun viral infeksiyonlarını yazınız.
Cevaplar
1.PPR imnfeksiyonu Paramyxoviridae familyasında yer alan morbilli virustur. Isı, yağ asitleri ve düşük pH’ya karşı duyarlıdır. Bulaşma, hasta hayvanlar ekskret ve sekretleriyle (burun akıntısı, gözyaşı ve idrar) virusu saçarlar ve bulaşma direkt ve indirekt olabilir. Günümüzde PPR’ın homolog aşısı geliştirilmiştir ve iyi bir bağışıklık oluşturmaktadır.
2. Border hastalığının bulaşması, direk ve indirek yolla olur; Göz yaşı, burun akıntısı, amniyotik sıvı, plasenta ve sperma ile saçılır ve bunlara direk temas ile ve indirek olarak kontamine alet ve materyaller, yem ve su ile olur.
Tanı da direk tanı; için immunohistokimyasal testlerle dokularda viral antijen saptanması ya da virus izolasyonu yoluna gidilebilir. Ayrıca etken RNA sını saptamaya yönelik olarak RT-PCR kullanılır. İndirekt olarak kan serumunda BDV spesifik antikorların tespiti için virus nötralizasyon testi ve ticari ELISA kitleri kullanılmaktadır (%10 örnekleme önerilir).
3. Koyun/ keçilerdeki pox virus infeksiyonlarının tanısında ateşli dönemde alınan kandan , ve lenf yumrusu, akciğerin lezyonlu parçaları, deri papüllerinden virus izolasyonuna gidilir. Serolojik testler arasında en spesifik olanı serum nötralizasyon, agar jel immunodiffuzyon, ELISA, IFA kullanılmaktadır. Virusun identifikasyonunda DNA yapılarının saptanması ve western blot analizinden yararlanılmaktadır. Koyun-keçi çiçeğine karşı korumada canlı ve inaktif aşılardan yararlanılmaktadır.
4. Etken Flavivirus cinsindeki Louping ill virusudur ve Flaviviridae familyası genel özelliklerini taşırlar. Virus pH 6.4’de ördek eritrositleri ile hemaglutinasyon aktivitesi gösterir. Virus oda ısısında 1-2 gün, %2’lik fenol ve %1’lik fenolde 1-2 saatte inaktive olur. Bulaşma, virus Ixodes ricinus kenesiyle duyarlı hayvanlara taşınır. Larva durumundaki keneler virusu infekte koyunlardan alırlar ve yetişkin kenelere naklederler. Bu kenelerle de diğer hayvanlara taşınırlar
5. Kuzuların enzootic hepatiti hastalığının bulaşması infekte hayvanlardan virusu alan Culex ve Aedes türü sivrisineklerin diğer hayvan ve insanları ısırması ile olmaktadır.. İnfekte hayvanların kan ve dokularıyla da virus taşınabilir. İnfekte hayvanların abort sırasında kan ve plasenta ile de virusu çevreye yaymaktadırlar.
Korumada, vektörlerle savaş, korunma için en önce düşünülmesi gerekir. Attenüe virus aşıları ucuz, etkili fakat gebe koyunlarda abort oluşturmaktadır. Hücre kültürlerinde geliştirilen inaktif aşılar pahalı olmalarına karışın, abort sorunlarını ortadan kaldırmaktadır. Bugün Afrika’nın birçok bölgesinde bu aşılar kullanılmaktadır.
6. Mavi dil hastalığının virusu Culicoides cinsi sokucu sineklerle bulaşır. Sperma ile bulaşma mümkündür. Yakın temasla bulaşma minimumdur. Hastalık yaz aylarının sonlarında vektörlerdeki artışa bağlı olarak daha sık görülür. Koruma ve kontrolde sokucu sineklerle mücadele hastalıkla savaşta etkili bir yöntemdir. Attenüe polivalan aşılar ilkbaharda gebe olmayan ve 6 aylıktan büyük kuzulara uygulanır. Hastalığın çıktığı ülkede hemen aşılama ve karantina önlemleri alınması etkenin diğer bölgelerine yayılmaması için çok önemlidir.
7. Keçi artritis ve ensefalitis virusu infeksiyonunun etkeni Retroviridae familyasından lentivirus’tur. Bazı sürülerde morbidite %80'e ulaşır. Bulaşmada kolostrum ve süt önemli rol oynar. Kolostrum ve sütte bol miktarda virus bulunur ve doğan oğlaklar süt emerken infeksiyonu alırlar.
8. Koyunlarda Maedi-Visna virusu infeksiyonu etken retroviridae familyasındaki lentivirus cinsinde bulunan maedi-visna visna viruslarıdır. Hastalığın bulaşmasında infekte hayvanlardan dışkı ve idrar ile saçılan virus yakın temas sonucu damlacık infeksiyonu şeklinde ve indirek olarak kontamine yem ve sular ile duyarlı hayvanlara bulaşır. Tanı da EIA, western blot, in situ hybridizasyon veya RNA amplifikasyonu (RT-PCR) yada proviral DNA amplifikasyonu ile yapılabilir. Serolojik olarak complement fikzasyon (CF), ELISA, agar jel diffuzyon ve plak redüksiyon testleri kullanılabilir.
9. Türkiyede bildirimi zorunlu koyun/keçi viral infeksiyonlar, PPR, Koyun/keçi çiçeği, Mavi dil, Rift vadisi humması.
10. Artropod vektörlerle bulaşan koyun viral infeksiyonları, Mavi dil, Rift vadisi humması, Louping ill ve dolaylı olarak CAEV.
Bölüm Soruları
1) Kanatlı hayvanlarda görülen ekonomik yönden önemli viral infeksiyonlar hangileridir ?
2) Gumboro hastalığı virusu nasıl bulaşır ve koruma nasıldır ?
3) Newcastle hastalığı virusu nasıl bulaşır ve mücadele nasıl yapılır ?
4) Kanatlı hayvanların sinir sistemini etkileyen viruslar ve hastalıklar nelerdir ?
5) Avian influenza virusu (Kuş gribi) nasıl bulaşır ve mücadele nasıl yapılır ?
6) Avian influenza virusunun oluşturduğu bozukluklar nelerdir ?
7) İnfeksiyöz bronşitis hastalığının etkeni nedir nasıl bulaşır ?
8) Kanatlı hayvanlarda latent (gizli) olarak kalabilen viruslar hangileridir ?
9) Tavuk hastalıklarının tanısı için tavuklardan alınması gereken örnekler nelerdir ?
10) Viral tavuk hastalıklarının tanısında kullanılan yöntemler nelerdir ?
Cevaplar
1) Kanatlı hayvanlarda görülen ve ekonomik öneme sahip viral infeksiyonlar avian influenza, Newcastle hastalığı, Marek hastalığı, İnfeksiyöz tavuk anemisi, Gumboro, İnfeksiyöz bronşitis ve İnfeksiyöz laringotrakeitis’dir.
2) Gumboro hastalığı virusu yakın temas veya altlıklarla kontamine olmuş yem ve sularla ağız yoluyla bulaşmaktadır. Anaçların, broyler ve yumurtacıların iyi bir aşı programı ile aşılanması ile koruma sağlanır.
3) Solunum ve sindirim yoluyla bulaşır. Virus yakın temas veya altlıklarla kontamine olmuş yem ve sularla ağız yoluyla bulaşmaktadır. Yabanıl ve göçmen kuşlar vahşi yaşamdan evcil kanatlı hayvanlara virus bulaştırabilir. Bu nedenle kümeslere vahşi yaşam kuşlarının girişi engellenmelidir. Bildirimi zorunludur (ihbarı mecbur). Ayrıca iyi ve düzenli aşı programlarıyla anaç, boriler ve yumurtacıların aşılanması gerkir.
4) Kanatlı hayvanların sinir sistemini etkileyen viruslar; avian paramyxovirus-1 (Newcastle hastalığı virusu-Avulavirus), Marek hastalığı virusu, Avian ensefalomyelitis virusu’dur. Sinir sistemini etkileyen viral hastalıklar; Newcastle hastalığı, Marek hastalığı ve Avian ensefalomyelitis’dir.
5) Solunum ve sindirim yoluyla bulaşır. Virus yakın temas veya altlıklarla kontamine olmuş yem ve sularla ağız yoluyla bulaşmaktadır. Yabanıl ve göçmen kuşlar vahşi yaşamdan evcil kanatlı hayvanlara virus bulaştırabilir. Bu nedenle kümeslere vahşi yaşam kuşlarının girişi engellenmelidir. Hastalığın bildirimi zorunludur (ihbarı mecbur). Hastalığa karşı aşı mevcuttur. Bazı ülkelerde aşı kullanılmaktadır. Ülkemizde Avian influenza aşısı uygulanmamaktadır.
6) Avian influenza virusu başlıca solunum ve sindirim sistemini etkiler. Genelilikle solunum yolu infeksiyonu olarak görülür. Kafada şişlik ve morarmalar gözlenir. Kaslarda da morarmalar görülebilir.
7) İnfeksiyöz bronşitis hastalığının etkeni Coronaviridae ailesinden Gammacoronavirus genusunda yer alan Avian coronavirus’dur. Virus daha çok solunum yoluyla bulaşır. Virus yakın temas veya altlıklarla kontamine olmuş yem ve sularla ağızdan sindirim yoluyla da bulaşmaktadır.
8) İnfeksiyöz laringotrakeitis virusu ve Marek hastalığı virusu latent (gizli) olarak vücutta kalabilirler ve bu yüzden bu hastalıklarla mücadele etmek oldukça zordur.
9) Canlı hayvanlardan trakeal svab, dışkı, kan ve kan serumu alınır. Trakeal svab ve dışkıda virus varlığı serumda ise antikor varlığı araştırılır. Ölü hayvanlardan iç organlar (bazı durumlarda beyin) alınır. Bu organlarda virus varlığı araştırılır. Tüm örnekler soğuk koşullarda laboratuvara ulaştırılır.
10) Virus saptamaya ve antikor saptamaya yönelik yöntemler kullanılır. Virus saptamaya yönelik yöntemler, PCR, RT-PCR, real time PCR, IFA ve immunohistokimyasal yöntemlerdir. Antikor saptamak için ELISA, hemaglutinasyon inhibisyon ve virus nötralizasyon testlerinden yararlanılır.
Bölüm Soruları
1) Çoğu önde ve arkada olmak üzere iki adet çekmen(tutunma organeli) taşır. Basit bir sindirim sistemi vardır; ağız, ön yutak, özofagus ve iki kör kese halindeki bağırsaktan ibarettir. Dışarı açılan anüs yoktur, sindirilmeyen gıdalar ağızdan dışarı atılır, konak doku artıkları ve kanla beslenirler. Basit boşaltım ve sinir sistemi bulunur. Hermafrodittir yani aynı canlı üzerinde hem erkeklik hem de dişilik organları bulunur(Schistosoma hariç, ayrı eşeylidir). Kapaklı ve dikenli tipte yumurtaları vardır. Yumurtadan itibaren sırasıyla ……., ………., ………., ……… ve …………. adlı larva dönemleri vardır.
2) …………………………………………….: Erişkinleri zeytin yaprağı biçiminde 2-3cm uzunluğunda parazitlerdir. Öncelikle ruminantlar(koyun,sığır) olmak üzere birçok memeli canlının karaciğer safra kanallarında yaşarlar. Ara konaklığını bataklık yerlerde yaşayan bir salyangoz olan Lymnaea truncatula yapar.
3) …………………………………………..: Yarı saydam 1cm den küçük parazitlerdir. Çok sayıda olduklarında kuma benzer bir görüntü oluşturduğu için bu isimle anılmaktadır. Son konakları ruminantlardır. Nadir olarak at, domuz, tavşan fare ve insanlarda da görülebilir. İki ara konağı vardır: 1.ara konakları kara salyangozları(Helicella,Zebrina,Cionella vb.) ikinci ara konakları ise Formica cinsi karıncalardır.
4) Schistosoma cinsindeki trematodların enfektif dönem olan serkerlerinin deriyi delmesi esnasında çıkardıkları enzim ve salgılar deri reaksiyonlarına neden olur. Buralarda kaşıntı, kızarıklık, kabarcık, su toplanması(papül,püstül) görülür. Bu duruma insanlarda ……………………… …………………. denir.
5) Boyları birkaç mm den metrelerce uzunluğa kadar olanları vardır. Yassı ve şerit biçiminde, hermafrodit canlılardır. Vücut yapısı …………, …………. Ve …………olmak üzere üç bölümden oluşmaktadır. Baş kısmında tutunma organları olan vantuz-çekmen, çengel-rostellum, yarık-bothria bulunur.
6) Taenia multiceps in larvası olan ……………… ………………….ortalama 5 cm çapında olup, içinde yüzlerce açılmamış sestod başı(invagine skoleks) bulundurur.
7) …………… ………… : Son konağı insanve bazı maymunların ince bağırsağına yerleşir, bir önceki türe benzerse de daha kısa olması, baş kısmında çengel taşıması(silahlı tenya) ve gebe halkada bulunan uterus dallarının sayısının daha az olması ile ondan ayrılır. Larvası Cysticercus cellulosa 5-20mm çapında olup ara konak domuz kaslarında bulunur.
8) Son konak bağırsağında B12 vitaminini (kan yapımında ve sinir dokuda kullanılan) tüketir. Eksikliğinde son konaklarda kansızlık(anemi) görülür. Biçiminde zararı anlatılan sestod türü hangisidir.
9) Larvası “ kist hidatik” olan sestod türü hangisidir.
10) ………….. ………….. : Erişkinleri 2,5-4 cm uzunluğunda(cüce şerit), son konakları küçük kemiriciler, bazı primatlar ve insanların İnce bağırsaklarına yerleşir. Ara konakları, bazı Coleoptera türleri (un Coleoptera'ları, Tenebrio molitor) ve bazı pireler (Pulex irritans, Xenopsylla cheopis, Ctenocephalides canis) dir. Sestodlar arasında hem direkt ve hem de indirekt gelişebilen tek türdür.
CEVAPLAR:
1) Mirasidyum, sporokist, redi, serker ve metaserker
2) Fasciola hepatica(yaprak kelebeği)
3) Dicrocoelium dendriticum(kum kelebeği )
4) yüzücü kaşıntısı
5) baş(skoleks), boyun ve zincir
6) Coenurus cerebralis
7) Taenia solium
8) Diphyllobothrium latum
9) Echinococcus granulosus
10) Hymenolepis nana
Bölüm Soruları
1) Nematod yüzeyini kaplayan ………………. tabakasında taç yaprakları, boyun-kuyruk papilleri(çıkıntı), boyun-kuyruk kanatları, Baş – boyun vezikülleri(sıvı dolu kabarcık), Bursa kopulatriks-spikülum-kaburgalar(erkekte çiftleşme kesesi) , plak ve kordonlar bulunmaktadır.
2) ................... ………….. .: Erişkinler kırmızıya dönükkahverenkli ve kıl gibi incedir (mide bağırsak kıl kurtları olarak bilinir-Trichostrongylus,Marshallagia, Haemonchus, Nematodirus,Cooperia,Ostertagia cinsleriyle beraber). Erkekler 7-8 mm, dişiler 9-12 mm uzunluğundadır. Ruminantların(sığır, koyun, keçi) abomasumuna-ön mide yerleşir.
3) Strongylus vulgaris Larvaların arterya mezanterika kranyalis ve kollarında oluşturduğu trombüs ve emboliler nedeniyle şiddetli bir sancı meydana gelir. Buna ………… …………… adı verilir.
4) ………………….. cinsi: Beyaz renkli 1-2 cm boyunda kalın parazitlerdir. Bu cinstekiler genel olarak nodül oluşturan nematodlar olarak da bilinir. O. columbianum ve O.venulosum koyun ve keçilerde; O. radiatum sığır ve mandalarda, O.dentatum ve O.quadrispinulatum domuzlarda sekum ve kolona yerleşir.
5) ……………. ……………. : Kırmızı renkte olup erkekler 5 mm, dişiler 20 mm dir. Evcil kanatlılar, sülün, keklik gibi av kuşlarında trakeya yerleşir. Yer solucanı, kara ve su salyangozları, bazı sinekler ve diğer bazı artropodlar ara konak ve paratenik konaklık yapar.
6) …………. …………….. : Erişkinlerin uzunluğu 1,5 cm'dir. Kütikulasında halka şeklinde kıvrımlar bulunur. Bunların kenarında arkaya doğru yönelmiş dikenler yer alır. Son konağı köpek ve tilkilerin trake, bronş ve bronşçuklarına yerleşir. Ara konaklığını kara salyangozları yapar.
7) Thelazia rhodesi, T.glusa ve T.skrjabini sığırlarda; T.bubalis mandada; T.californiensis ve T.callipaeda koyun,kedi köpek, tavşan, insanda; T. lacrimalis tek tırnaklılarda; T. leesei devede konjoktiva kesesi ve ……….. ……….. kanallarına yerleşir. Küçük ince parazitlerdir. Uzunlukları 10-20 mm kadardır. Ara konakları (vektör) Musca, Fannia ve Morellia cinslerine bağlı sineklerdir.
8) ……………. …………….. : Beyaz renkli, 40 cm uzunluğunda tek tırnaklıların İnce bağırsaklarına yerleşen iri parazitlerdir. Larvaları vücutta göç geçirdikten sonra İnce bağırsaklarda iki gömlek değiştirerek erişkin hale ulaşırlar. Prepatent süre 10 haftadır. Larvalar bazen böbreklere ve merkezi sinir sistemine de gidebilir.
9) Anisakidae ailesindeki parazitlerin Zoonotik önemi: Enfekte balıklar, eğer insanlar tarafından iyi pişirilmeden veya çiğ(suşi) yenirse L3’ler insanların değişik organlarına göç ederek yerleşir (anisakiyozis). Böylece ……………… …………………. oluşur.
10) Deri habronemozisi ve draşiyozisi: Deride lezyonlara bırakılan larvalar ise burada yaptıkları sürekli irritasyon sonucu granülomların şekillenmesine neden olur. Bu lezyonlara daha ziyade yazın rastlandığından bunlara ………… ……….. adı verilir.
Cevaplar:
1) kütikula
2) Ostertagia ostertagi
3) kızılkurt sancısı
4) Oesophagostomum
5) Syngamus trachea
6) Crenosoma vulpis
7) Göz yaşı
8) Parascaris equorum
9) visseral larva migrans-iç organ larva göçü
10) yaz yarası
Bölüm Soruları
1) Artropodlar, üzeri --------------ile kaplı, --------------- ayakları olan omurgasız hayvanlardır.
2) Artropod erişkin döneme (eşeysel olgunluğa) ulaşıncaya kadar şekil ve yapısal olarak değişiklikler geçiriyorsa bu değişiklik geçirme olayına -------------------adı verilir.
3) Artropodların hastalık etkenlerini vücutlarıyla bir yerden başka yere taşıması olayına ------------------ ------------- adı verilir. Örneğin sinekler ve hamam böcekleri tifo, kolera, amipli dizanteri etkenlerini gıda ve sulara bulaştırır.
4) Insecta sınıfındaki artropodlarda ağız organelleri ----------, ----------- veya------------tiptedir.
5) Mallophaga takımındaki bitler ------------- ile beslenirken, Anaplura takımındaki bitler -------- beslenir.
6) Pireler bazı konaklarda alerjik dermatitis’e yol açarlar. Köpek ve kedilerde lezyonların görüldüğü yerler pirelerin en sık kan emdikleri --------------, ---------- ve ----------bölgelerdir.
7) Diptera takımımdaki bazı sinek larvaları canlı organizmada gelişebildiği gibi kokuşmakta olan et, sakatat vb. maddelerde de gelişebilir. Bu tip myiasis’e ----------------myiasis denir.
8) Ixodidae ailesindeki kenelerin üzerinde kitini plak olması nedeniyle ----------keneler diye isimlendirilir. Dişi kene 3000 kadar yumurtayı ---------------------- bırakır.
9) Psoroptidae ailesindeki uyuz etkenleri konağın -----------------yaşarlar, tünel ------------ lar.
10) Knemidocoptes pilae, muhabbet kuşlarının gaga, ayak ve göz çevresinde --------------
-------------------- görünümünde lezyonlar yapar.
Cevaplar
1) Kitin / eklemli
2) Metamorfoz (Başkalaşım)
3) Mekanik Taşıyıcılık
4) Çiğneyici/ yalayıcı / sokucu-emici
5) Tüy ve yapağı / kan emerek
6) Karın/sırt /inguinal
7) Fakültatif
8) Sert /Toprağa (Topraktaki yarıklara, çalı çırpı altına)
9) Derisinin yüzeyinde / açmaz
10) Bal peteği
Bölüm Soruları
1) Protozoonun tarifi; Klorofil taşımayan, ------------beslenen, hücre duvarı olmayan, genellikle hareketli olan -------- hücreli ---------------- canlılardır.
2) Trypanosoma gambiense insan ve hayvanlarda ------------hastalığına, Try. cruzii ise ------------------hastalığına neden olur.
3) İnsanda şark çıbanı etkeni ----------------tropicadır. Vektörlüğünü ------------------sinekleri yapar.
4) Güvercinlerde görülen --------------- gallinae ise annenin yavruyu güvercin sütü ile beslemesi sırasında ağız yoluyla bulaşır. Ağızda küçük ------------------- alanlar gelişir.
5) Giardia ------------ formunda ağız yoluyla su ve gıdalarla konağa bulaşır. Klinik bulgular arasında -------------- ve ---------------- dışkılama görülür.
6) Eimeria’nın konakları -------------------- yiyen hayvanlar ve kanatlılardır. Çoğunlukla sindirim kanalı ------------ hücrelerine yerleşir.
7) Kanatlılarda koksidiosis esas olarak civcivlerde özellikle ------------ yetiştirmelerde sorun olur (Broyler ve damızlıklarda). Hayvanlarda kanlı da olabilen -----------, kilo kaybı ve ----------- şekillenebilir.
8) Toxoplasma gondii’nin son konağı ------------- dir. Barsak epitellerine yerleşir. Eşeysiz ve eşeyli çoğalma geçirdikten sonra dışkı ile ------------- olarak atılır. Toxoplasma IgG negatif olanlar yani daha önce enfeksiyonu ---------------- olan kişiler hamilelik boyunca daha dikkatli olmalıdır.
9) Memelilerde bulunan plasmodium türlerinin vektörü --------------- cinsi sivrisineklerdir.
10) Giemsa ile boyanmış kan frotilerinde babesialar eritrosit içinde tekli, ---------veya ------formda gözlenir.
Cevaplar
1) Heterotrof / Tek/ Ökaryonlu (çekirdekli)
2) Uyku / Chagas
3) Leishmania / Tatarcık (Phlebothomus)
4) Trichomonas / sarı dairemsi
5) Kist formunda / İshal / yağlı
6) Ot / epitel
7) Yer tipi / ishal /ölüm
8) Kedi / ookist / geçirmemiş
9) Anopheles
10) İkili armut / yuvarlak
Yorumlar
Yorum Gönder